‘Hoe gaat het met je?’. Een beleefdheidsvraag of echte interesse? ‘Goed’ of ‘prima’ is het antwoord dat vaak volgt. Ook al gaat het niet goed of prima. Je hebt een kind met een (zware) handicap en het gaat niet altijd prima. Sterker nog. Elke keer in je leven heb je nieuwe verliezen te incasseren. Levend verlies. Het gaat je hele leven door en telt op. Je bent niet de eerste die vrienden is verloren door een eerlijk antwoord te (blijven) geven op deze vraag.
‘Hoe gaat het met je?’ Als iemand herhaaldelijk blijft praten over iets dat in zijn of haar leven speelt, dan hebben we daar na geruime tijd geen oog, begrip of aandacht meer voor. ‘Je kunt het toch niet veranderen’ en ‘nu weten we het wel’. Dat is de (impliciete) reactie die er komt als iemand te vaak over zijn sores spreekt met anderen. Maar je leven verandert voortdurend en men weet helemaal niet hoe het is. Er is een verwachting en een oordeel.
We gaan ervan uit dat het feit dat je een kind met een (zware) handicap hebt, het verlies is dat je te dragen hebt. Maar dat is het niet. Het zijn de veranderingen in je leven. Alles wat er op je pad komt doordát je een kind met een (zware) handicap hebt. Consequenties. Minder tijd en aandacht voor je andere kinderen. Beperkingen in je mogelijkheden om aan het werk te zijn, met vrienden af te spreken of de deur uit te gaan. Vreemde handen die aan je kind zitten. Je kind compleet van slag, zonder dat hij of zij je uit kan leggen wat er is gebeurt. ‘Normale’ mijlpalen die je mist. Niet leren lezen, niet leren schrijven, geen beroepsopleiding, geen werk, geen relatie, partner of huwelijk, geen (klein)kinderen.
Levend verlies is een optelsom van rouwprocessen. Waarbij je elke keer opnieuw de situatie zoals die is versus zoals je hoopte of verwachte moet aanvaarden. Rouwprocessen. Ieder rouwproces is uniek, maar vindt altijd plaats in de context van je omgeving. Anderen helpen je of anderen blokkeren je in je rouwproces. En dat laatste gebeurt als mensen wel vragen hoe het met je gaat, maar eigenlijk geen eerlijk antwoord willen. Dat maakt eenzaam. ‘Als ik vertel hoe het echt met me gaat, draaien de gezichten weg. Hoe vaak mag ik er nog over praten?’
‘Hoe gaat het met je?’ Wat mij betreft een verboden vraag als je écht wilt weten hoe het gaat met iemand die met (levend) verlies te dealen heeft. Wat wel? Vragen met belangstelling. Luisteren zonder oordelen.
Tekst: Sabine Jochems-Pool | Wat rouw betreft
Deze blog is onderdeel van een serie over ‘levend verlies’. Leven met (een kind met) een beperking, maakt dat je in je leven voortdurend uitdagingen, aanpassingen en verlieservaringen hebt. Verliezen die veel energie vragen en waar moed voor nodig is. De continue zorg voor je kind, de continue afstemming met de zorg, de continue zoektocht naar begrip. Levend verlies. Verlies dat niet over gaat, wat gedurende het leven vaak juist meer wordt én waar rouw bij hoort. Rouw om dingen die er niet (meer) zijn en waar je wel op hoopte.
Wil je meer weten over levend verlies? Meld je dan aan voor één van onze seminars in oktober, waarbij Prof. dr. em. Manu Keirse een lezing geeft over levend verlies. Klik hier voor meer informatie.